آثار تخلف ولی‌قهری از دیدگاه فقهای مذاهب اسلامی و حقوق ایران

Authors

  • مستانه امیری کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه رازی، کرمانشاه
Abstract:

دیدگاه فقهای امامیه مبنی بر این است که پدر و جدّپدری به عنوان اولیاء قهری صغیر، سفیه و مجنون (که سفه و جنون آنها متصل به زمان صغر باشد) معرفی شده‌­اند، اما میان فقهای مذاهب اهل­‌سنت درباره ولایت قهری جدّپدری اختلاف­‌نظر وجود دارد. بر این اساس فقهای مذاهب مالکیه و حنابله برای جدّپدری قائل به ولایتی نیستند. قانونگذار ایران از دیدگاه فقهای امامیه تبعیت نموده و در قانون مدنی به ولایت قهری پدر و جدّپدری تصریح کرده است. فقیهان اسلامی و به تبع آن قانونگذار ایران، در راستای حمایت از مولی­‌علیه، برای ولی‌قهری قائل به اختیارات گسترده‌­ای شده­‌اند. بر این اساس پدر و جدّپدری نسبت به اداره اموال مولی­‌علیه اختیار تام دارند و اصل بر این است که غبطه مولی­‌علیه را رعایت می­‌کنند و لذا تا زمانی که خلاف آن ثابت نشود تصرفات ولی‌قهری از اثر و نفوذ حقوقی برخوردار است. اما گاهی پیش می‌­آید که ولی‌قهری به دلیل سوء­استفاده از حق ولایت خود، اغراض شخصی‌­ای که دارد و...، به نحو احسن به وظایفی که در قبال مولی‌­علیه دارد، عمل نمی­‌کند و بدون رعایت غبطه او، مرتکب اقداماتی می­‌شود که منجر به ضرر مولی­‌علیه می­‌گردد. هدف پژوهش حاضر، پرداختن به مسئله خیانت و تخلف ولی‌قهری و بیان مصادیق تخلفات وی، تبیین مسئولیت ولی‌قهری در قبال مولی­‌علیه و هم­چنین تحلیل و بررسی دیدگاه فقهای اسلامی و قانونگذار ایران است. راهکار و ضمانت اجرایی که فقهای امامیه متأخر، برای خیانت و بی‌­لیاقتی ولی‌قهری پیش­‌بینی کرده‌­اند، عزل ولی‌قهری متخلف است. در بعضی از مذاهب اهل­‌سنت نیز عزل ولی‌قهری پیش‌­بینی شده است. ضمانت اجرای پیش­‌بینی­‌شده توسط قانونگذار، ضم امین به ولی‌قهری بود که نتوانست راهگشا باشد، تا اینکه در راستای منطبق شدن با دیدگاه فقها و رفع نیازمندیهایی که وجود داشت، سرانجام تحولی در قانون به وجود آمد و ماده 1184 قانون مدنی در جهت حمایت از مولی­‌علیه، رعایت مصلحت و غبطه وی، اصلاح و عزل ولی‌قهری متخلف، پیش‌­بینی شد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

کیفر توهین و دشنام اشخاص از دیدگاه فقهای مذاهب اسلامی و حقوق ایران و افغانستان

توهین و دشنام، رفتاری است که مستقیماً حیثیت و تمامیت معنوی و کرامت انسانها را نشانه می­‌گیرد. هم­‌چنان­‌که این رفتار موهن، در مذاهب اسلامی گناه و مستوجب عقاب دنیوی (حسب مورد، حد یا تعزیر) دانسته شده است، در نظامهای حقوق کیفری نیز جرم و مستحق مجازات قلمداد شده است. اصلی‌ترین مبنای جرم­‌انگاری این رفتار در نظامهای حقوقی نیز صدمه مستقیم به کرامت و حیثیت و شأن انسانهاست. از جمله این نظامها، حقوق کیف...

full text

اجرت کادر پزشکی از دیدگاه فقهای مذاهب اسلامی

بررسی صحت و بطلان بستن عقد اجاره بر درمان بیمار که اختلافی میان فقهای امامیه و اهل سنت است، گذشته از اهمیتی که به لحاظ فقهی و حقوقی دارد، از نظر اجتماعی نیز به لحاظ درگیربودن افراد جامعه با آن، مهم و نیازمند بازنگری است. بعضی از فقها به دلیل وجوب درمان بیمار، و نیز مجهول دانستن منفعت و غرری بودن چنین عقدی قایل به بطلان، و برخی دیگر، با کافی دانستن تحقق مقدمات بهبودی در صحت عقد، و نیز غرری نبودن...

full text

بررسی حکم شرعی استعمال مواد مسکر و روان‌گردان از دیدگاه فقهای مذاهب اسلامی

مصرف خمر و سایر مسکرات، آثار و تبلیغات ناخوشایند و نامطلوبی از لحاظ روحی و روانی دارد. از نظر پزشکی و اجتماعی نیز، زیانهای بی‌شماری را دربر دارد که دنیای غرب نیز کم و بیش بدان اعتراف کرده است. امروزه ثابت شده است که اسلام در برخورد با مسئله مسکرات، راه راست و درستی را برگزیده و بدین جهت است که دنیای امروز، بر حقانیّت قانون جزایی اسلام، نسبت به مصرف مسکرات، صحّه می‌‌گذارد. علمِ کنونی نیز ثابت کرده ...

full text

تفسیر بیضاوی در آینه فقهای مذاهب اسلامی

عبدالله بیضاوی از دانشمندان نامدار فارس، از خود آثاری بر جای نهاده که از بین آنها کتاب «انوار التنزیل» ایشان بیشترین توجه دانشمندان گوناگون اعم از متکلم، محدث، مفسر و فقیه را به خود جلب نموده است. در این میان توجه فقهای مذاهب اسلامی به کتاب مزبور به شکل حاشیه، شرح و تعلیق به علل گوناگون از جمله تاریخ فقه حائز اهمیت است. از بررسی فقهایی که تفسیر بیضاوی را مورد توجه قرار داده‌‌ا...

full text

مجازات سب النبی از دیدگاه مذاهب اسلامی و حقوق ایران و افغانستان

در این نوشتار، رویکرد حقوق کیفری ایران و افغانستان و نیز نگاه مذاهب اسلامی را به سب النبی و مجازات آن مورد بررسی قرار داده­‌ایم. سب النبی از جمله جرایمی است که در فقه و حقوق جزای اسلامی مطرح شده است. مذاهب اسلامی، حقوق ایران و افغانستان در باب تبیین ماهیت سب النبی اشتراک دارند: سب النبی به معنای دشنام و ناسزاگویی به پیامبر(ص) است. میان مذاهب اسلامی، حقوق ایران و افغانستان، اختلاف نظر وجود دارد....

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 9

pages  41- 76

publication date 2017-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023